Το διεθνές πρόγραμμα λόγου και τέχνης της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης (ΟΑΚ) άρχισε το 1983, μετά από πρόσκληση προς καλλιτέχνες από την Ελλάδα και αργότερα από όλο τον κόσμο, να μελετήσουν ένα πνευματικό κείμενο του 4ου αιώνα και να εκφρασθούν καλλιτεχνικά, εμπνεόμενοι από αυτό το θέμα.

Το κείμενο αναφέρεται στον Αββά Μακάριο της Αιγύπτου, τον μεγάλο ασκητή της ερήμου. (Migne, P.G. 34:265-266. Πρβλ. Αποφθέγματα Αγίων Γερόντων, Αββάς Μακάριος ΛΗ’, Αθήνα 1961, σελ. 70).
Μια μέρα, ο Αββάς Μακάριος συνάντησε στην έρημο ένα κρανίο. Ακολούθησε ο εξής διάλογος (σύνοψη, ελεύθερη απόδοση):
ΜΑΚΑΡΙΟΣ: Ποιος είσαι συ;
ΚΡΑΝΙO: Ήμουν ιερέας των ειδώλων και εκείνων, που έμειναν “Έλληνες” - ειδωλολάτρες σ’αυτό τον τόπο. Συ είσαι ο Μακάριος, ο πνευματοφόρος. Όταν σπλαχνίζεσαι τους κολασμένους και προσεύχεσαι γι’ αυτούς, παραμυθούνται.
ΜΑΚΑΡΙΟΣ: Ποια παραμυθία αισθάνεσθε, πώς είναι η κόλαση;
ΚΡΑΝΙΟ: Στεκόμαστε μέσα στις φλόγες, που φθάνουν ως τον ουρανό. Και δεν μπορούμε να βλέπουμε ο ένας το πρόσωπο του άλλου, γιατί είμαστε κολλημένοι - δεμένοι πλάτη με πλάτη. Όταν όμως προσεύχεσαι, λασκάρουν τα σκοινιά και μπορούμε να κοιταχτούμε, ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΡΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟ, αυτή είναι η παραμυθία!

Αυτός ο διάλογος μεταξύ του Αγίου και του κρανίου είναι μια συγκλονιστική έκφραση της δυσκολίας για κοινωνία του ανθρώπου με τον ΑΛΛΟ, με το συνάνθρωπο. Ο Πλαύτος έλεγε το γνωστό “homo homini lupus” (Ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος). Και ο Σαρτρ το εξέφρασε ακόμη τραγικότερα: “L´enfer, c´est les autres” (Ο άλλος είναι η κόλαση). Εδώ, αντίθετα, συνοψίζεται η χριστιανική πίστη, ότι όχι η παρουσία του άλλου, αλλά η ΑΠΟΥΣΙΑ του είναι η κόλαση, η αδυναμία κοινωνίας.

230 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο δημιούργησαν 350 έργα τέχνης, εμπνευσμένα από αυτό το θέμα: Πίνακες, γλυπτά από ξύλο και ατσάλι, κεραμικά, κολάζ, μεταξοτυπίες και μπατίκ, αλλά και ποιήματα, κείμενα, θεατρικά έργα, μουσικές συνθέσεις, και μία τηλεοπτική ταινία. Παρουσιάζουν τον άνθρωπο να εμπλέκεται σε πολλές καταστάσεις που προκύπτουν από το γεγονός της αποξένωσης του από τον πλησίον και κατ’ επέκταση από το περιβάλλον και το Θεό, θέματα, τα οποία μας αφορούν, μας συγκινούν και μας πληγώνουν καθημερινά:
Πόλεμος, βασανιστήρια, τρομοκρατία, εκρίζωση ανθρώπων και λαών, φυλετισμός, προσωπεία, έλλειψη ανοχής, αμοιβαιότητας και προοπτικής, κακοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος από στρεβλή ανάπτυξη και εκβιομηχάνιση είναι μερικά μόνον από τα προβλήματα, στα οποία δίδουν έμφαση οι πνευματικοί δημιουργοί.
Στα περισσότερα έργα, εντούτοις, υπάρχει η ελπίδα και η προοπτική της λύτρωσης, μιας εξόδου από την τραγική αυτή κατάσταση. Η ελπίδα, ότι ο άνθρωπος μπορεί να βελτιωθεί, και να αποκαταστήσει τις σχέσεις του. Έτσι, θέματα ειρήνης, αγάπης, προσευχής, αλληλεγγύης, συγχώρησης, θαλπωρής και της παραμυθίας βρίσκουν επίσης καλλιτεχνική έκφραση στα έργα αυτά.

Όλα τα έργα αυτού του προγράμματος έχουν δωριθεί στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης από τους δημιουργούς τους, και τα περισσότερα έχουν εκτεθεί στα δύο συνεδριακά κτίρια της ΟΑΚ. Επιπλέον, αντιπροσωπευτικά έργα εκτέθηκαν στην Αθήνα και στο εξωτερικό. Το 1989 πολλοί από τους καλλιτέχνες συναντήθηκαν προσκεκλημένοι να έρθουν οι ίδιοι ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΡΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟ, στα πλαίσια ενός διεθνούς συνεδρίου και έκθεσης των έργων τους.

Τα έργα προέρχονται από τις παρακάτω χώρες:
Αίγυπτος, Αργεντινή, Αυστραλία, Αυστρία, Β. Ιρλανδία, Γαλλία, Γιουγκοσλαβία, Δανία, Γερμανία, Ελβετία, Ελλάδα, Η.Π.Α., Ινδία, Ισπανία, Καναδάς, Ν. Κορέα, Κύπρος, Λίβανο, Μ. Βρετανία, Νέα Ζηλανδία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουάντα, Ρουμανία, Ρωσία, Σουηδία, Φιλανδία, Φιλιππίνες.