Στην περιοχή του Δήμου Πλατανιά και της Ορθόδοξης Ακαδημίας της Κρήτης σώζονται πολλά ενδιαφέροντα δείγματα αρχιτεκτονικής μεμονωμένα, ή οικιστικά σύνολα, τα οποία μέσω των πολιτιστικών διαδρομών, μπορούν να αναδειχτούν και να προσελκύσουν πλήθος επισκεπτών. Ο επισκέπτης ακολουθώντας τις διαδρομές θα έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί και να ενημερωθεί για τα ιστορικά και αρχαιολογικά δεδομένα, αισθανόμενοι κάτι από την αύρα που αναδύεται μέσα από τη μακραίωνη ιστορική διαδρομή της ορθόδοξης λατρείας και παράδοσης. Οι προτεινόμενες διαδρομές περιέχουν τα σημαντικότερα μνημεία, χώρους Θρησκευτικής καλλιτεχνικής δημιουργίας και Μοναστηριακών συγκροτημάτων, με ταυτόχρονη παροχή προτάσεων πλοήγησης και ξενάγησης.
(59,4 χλμ., καθαρός χρόνος διαδρομής 100 λεπτά, συνολικός χρόνος 5-6 ώρες)
(35°33'8.8"N, 23°46'35.9"E / 35°18'39.6"N, 23°32'1.7"E)
Είναι μία διαδρομή μέσα στο επιβλητικό κρητικό τοπίο και την ιστορία του νησιού, προσεγγίζοντας μνημεία που αντικατοπτρίζουν τον πολιτισμό της Κρήτης διαχρονικά.
Ξεκινάμε τη διαδρομή μας από την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης και τη Σταυροπηγιακή Μονή της Γωνιάς και προχωρούμε μέχρι τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.), όπου στρίβουμε δεξιά με κατεύθυνση δυτικά προς την κωμόπολη της Κισάμου. Φτάνουμε στο κέντρο της κωμόπολης, όπου βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, με σημαντικές αρχαιότητες από τη Ρωμαϊκή κυρίως περίοδο της αρχαίας πόλης Κισάμου και της γύρω περιοχής, καθώς και με μία αξιόλογη νομισματική συλλογή. Μπορούμε να περιηγηθούμε με τα πόδια γύρω από το Μουσείο, ανακαλύπτοντας διάσπαρτες αρχαιολογικές θέσεις της Ρωμαϊκής πόλης και του ενετικού κάστρου. (16,7 χλμ, 18 λεπτά)
Από την Κίσσαμο ξεκινάει ο δρόμος που κατευθύνεται νότια προς την αρχαία πόλη Πολυρρήνια. Μπορούμε να περπατήσουμε στους στενούς δρόμους του σημερινού γραφικού οικισμού και να ανηφορίσουμε προς την ελληνιστική ακρόπολη, στην οποία διασώζονται τμήματα του μετέπειτα βυζαντινού κάστρου. (7,7 χλμ, 19 λεπτά)
Στην κορυφή της ακρόπολης, δίπλα από τα ερείπια του αρχαίου ιερού της θεάς Άρτεμης, μπορούμε να επισκεφτούμε τον ιερό ναό των Αγίων Ενενήκοντα Εννέα Θεοφόρων Πατέρων των εν Κρήτη Λαμψάντων, ο οποίος κτίστηκε με οικοδομικό υλικό από τον αρχαίο ναό. Κατηφορίζοντας πάλι προς τον οικισμό, στην πίσω πλευρά του κοινοτικού γραφείου υπάρχει ο δίκλιτος σπηλαιώδης ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού.
Αφήνουμε την Πολυρρήνια και συνεχίζουμε νοτιοανατολικά προς τον οικισμό Καλάθενες. Μπαίνουμε στον οικισμό και σταματούμε εκεί για να επισκεφτούμε την παρακείμενη προς ανατολικά ενετική έπαυλη που δεσπόζει στον χώρο, την Ροτόντα των Καλαθενών, που ξεκίνησε να ανοικοδομείται στην όψιμη ενετική περίοδο και έμεινε ημιτελής. Είναι ένα πολύ σημαντικό μνημείο και εν πολλοίς άγνωστο, που πιθανόν βασίζεται στα πρότυπα των σχεδίων του ονομαστού Ιταλού αρχιτέκτονα της Αναγέννησης Αντρέα Παλάντιο. (5,6 χλμ, 13 λεπτά)
Στα ενδότερα του χωριού συναντάμε το ξωκλήσι της Παναγίας (Αγία Ζώνη), το οποίο χρονολογείται τον 12ο αιώνα. Κάτω απ το ξωκλήσι μπορούμε να απολαύσουμε δροσερό νερό, το οποίο αναβλύζει από φυσική πηγή.
Συνεχίζουμε προς τον οικισμό Άη κυρ Γιάννης (5,3 χλμ, 13 λεπτά), ο οποίος έχει συνδεθεί με τον Άγιο Ιωάννη Ξένο ή Άγιο Κυρ Γιάννη, η κάρα του οποίου βρίσκεται στον διπλανό οικισμό των Τσουρουνιανών.
Κατηφορίζουμε έπειτα προς τα Τοπόλια για να συναντήσουμε τον δρόμο που οδηγεί στο Ελαφονήσι, στρίβουμε δεξιά και κατευθυνόμαστε προς Νότο, διασχίζοντας το φαράγγι των Τοπολίων, μία περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Αφού περάσουμε από τη σήραγγα των Τοπολίων (έχει σηματοδότηση, επειδή είναι στενή και χωρά μόνο ένα ρεύμα κυκλοφορίας), σταματούμε για να ανηφορίσουμε στο σπήλαιο με τον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας. Εκεί θα ζωντανέψουν οι θρύλοι της Άλωσης της Πόλης, καθώς, σύμφωνα με την παράδοση, οι τελευταίοι Κρήτες υπερασπιστές της Πόλης μετάφεραν το 1453 την εικόνα της του Χριστού Αγίας Σοφίας από το ναό της Αγιάς Σοφιάς της Κωνσταντινούπολης στο σπήλαιο αυτό.
Οδηγούμε έπειτα προς τον οικισμό Έλος, ανάμεσα σε ένα κατάφυτο φυσικό περιβάλλον που θυμίζει Βόρεια Ελλάδα. (10,8 χλμ, 16 λεπτά) Στο κέντρο του οικισμού βρίσκεται ο βυζαντινός ιερός ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου με αξιόλογες τοιχογραφίες, που αποδίδονται στον ονομαστό ζωγράφο Ιωάννη Παγωμένο.
Στη συνέχεια, κατευθυνόμαστε νοτιοδυτικά προς τη θάλασσα και, αφού φτάσουμε στη παράλια ζώνη, σε μικρή πια απόσταση δεσπόζει στη γύρω περιοχή πάνω σε ένα εδαφικό έξαρμα, η Ιερά Μονή Χρυσοσκαλίτισσας. Στρίβουμε στη διασταύρωση δεξιά και προσεγγίζουμε τη Μονή. (13,3 χλμ, 21 λεπτά)
Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το ονομαστό Ελαφονήσι, μία περιοχή φυσικού κάλλους και βιότοπος για σπάνια και ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας.
(50,1 χλμ., καθαρός χρόνος διαδρομής 101 λεπτά, συνολικός χρόνος 3,5 - 4 ώρες)
(35°33'8.8"N, 23°46'35.9"E / 35°29'10.6"N, 23°45'42.0"E)
Μία κυκλική διαδρομή σε κοντινά και σημαντικά μνημεία γύρω από την Ορθόδοξo Ακαδημία Κρήτης.
Από την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης και τη Σταυροπηγιακή Μονή της Γωνιάς ξεκινούμε νότια προς τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.), στρίβουμε δυτικά και κινούμαστε με κατεύθυνση προς Κίσσαμο. Στην επόμενη διασταύρωση στρίβουμε δεξιά προς τον οικισμό Ροδωπού. Διασχίζουμε τον οικισμό και συνεχίζουμε νότια στην ομώνυμη χερσόνησο σε βατό χωματόδρομο μέχρι τη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου του Γκιώνα, που βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της χερσονήσου. (19,2 χλμ., 40 λεπτά)
Στο μέσο μιας όμορφης κοιλάδας με τα θολοσκέπαστα κελιά του, η παλαιά μονή του Γκιώνα φέρνει στη μνήμη μας σκηνές άλλων εποχών. Η πνευματική άσκηση των μοναχών, οι ληστρικές επιδρομές των πειρατών, οι θρύλοι και οι παραδόσεις, που διασώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, έχουν σημαδέψει κάθε γωνιά, κάθε πέτρα του δυσπρόσιτου, αλλά φιλόξενου αυτού χώρου.
Επιστρέφουμε έπειτα προς τον Β.Ο.Α.Κ. και τον διασχίζουμε μέσω ενός ανισόπεδου κόμβου με προορισμό τον οικισμό Νοχιά. (18,6 χλμ., 39 λεπτά)
Κατά την παράδοση εδώ υπήρχε μια αρχαία πόλη με το όνομα Ιναχιά, από το οποίο προήλθε το όνομα Νοχιά. Πασίγνωστο για την αγγειοπλαστική, με την οποία ασχολούνταν οι κάτοικοι του, κυρίως τις «λαήνες», τις στάμνες που χρησιμοποιούσαν για τη μεταφορά και φύλαξη του πόσιμου νερού, ο γραφικός αυτός οικισμός είναι εξίσου γνωστός για το βυζαντινό εκκλησάκι του 14ου αι., αφιερωμένο στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη.
Από τα Νοχιά συνεχίζουμε νότια προς τον οικισμό Επισκοπή. (3,1 χλμ., 6 λεπτά)
Στον οικισμό που, όπως δηλώνει το όνομά του, υπήρχε κατά τα βυζαντινά χρόνια έδρα Επισκοπής, βρίσκεται ένα πολύ σημαντικό εκκλησιαστικό μνημείο της Κρήτης, ο επισκοπικός ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, που αποκαλείται και Ροτόντα γιατί είναι περίκεντρο οικοδόμημα της παλαιοχριστιανικής περιόδου, με μετέπειτα οικοδομική φάση και τοιχογράφηση κατά την ενετική περίοδο. Δυτικά του ναού βρίσκεται και το εξίσου όμορφο βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου.
Από την Επισκοπή στρέφουμε προς τα βόρεια και οδηγούμε προς τον οικισμό Σπηλιά (4,7 χλμ, 7 λεπτά), όπου κατά την παράδοση πήρε το όνομα του από τη μεγάλη σπηλιά που βρίσκεται στο ύψωμα της Μαραθοκεφάλας, μέσα στην οποία βρίσκεται ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη. Αφού θαυμάσουμε το σπήλαιο, που χάρη στο ειδυλλιακό περιβάλλον προσελκύει εκατοντάδες προσκυνητές τα Χριστούγεννα, μπορούμε έπειτα να επισκεφτούμε το εκκλησιαστικό μουσείο του οικισμού με την αξιόλογη συλλογή εικόνων και κειμηλίων που φιλοξενεί στο εσωτερικό του.
Μετά τη Σπηλιά επιστρέφουμε προς την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης ακολουθώντας τον δρόμο προς τα βόρεια και διασχίζοντας κάθετα τον Β.Ο.Α.Κ. μέσω του ανισόπεδου κόμβου. (4,5 χλμ., 9 λεπτά)
(84,4 χλμ., καθαρός χρόνος διαδρομής 144 λεπτά, συνολικός χρόνος 5-8 ώρες)
(35°33'8.8"N, 23°46'35.9"E / 35°14'30.0"N, 23°47'9.7"E)
Διαδρομή που διασχίζει εγκάρσια το νησί σε πορεία από Βορρά προς Νότο, οδηγώντας σε σημαντικά σημεία για την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού.
Ξεκινούμε από την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης και τη Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγήτριας Γωνιάς, επιλέγουμε την Παλαιά Εθνική Οδό Χανίων – Κισάμου και οδηγούμε προς τα ανατολικά μέχρι την περιοχή του Μάλεμε, όπου αποτέλεσε θέατρο σφοδρών μαχών κατά τη Μάχη της Κρήτης το 1941, ιδιαίτερα η θέση μεταξύ του αεροδρομίου και της παλαιάς γέφυρας του Ταυρωνίτη. Από τον ομώνυμο οικισμό, που βρίσκεται πριν το Μάλεμε, στρίβουμε δεξιά και συνεχίζουμε προς τα νότια. Διασχίζουμε τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) από την ανισόπεδη διασταύρωση και ακολουθούμε την οδό για Κάντανο.
Στην αρχή της πορεία μας θα συναντήσουμε τις Βουκολιές, μια όμορφη κωμόπολη της Κισάμου κτισμένη σε μια λαγκαδιά κατάφυτη με ελιές, πορτοκαλιές, αμπέλια και αλλά οπωροφόρα δέντρα. Στην έξοδο προς Κάντανο μπορούμε να επισκεφθούμε τον ομώνυμο Πύργο των Βουκολιών, όπου κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας έγιναν σφοδρές μάχες μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων. (21,8 χλμ., 40 λεπτά)
Στην συνέχεια, συνεχίζουμε τη διαδρομή μας μέσα από τα Φλώρια, όπου στις 23 Μαΐου 1941 καταστράφηκαν ολοσχερώς από τους Ναζί, και σε μικρή απόσταση βρισκόμαστε στην είσοδο του Καντανιώτικου φαραγγιού με τον παλιό λιθόκτιστο δρόμο μήκους περίπου 6 χλμ. Εκεί, στις 24 & 25 Μαΐου του 1941 διεξήχθη η «Μάχη του φαραγγιού της Καντάνου» μεταξύ των κατοίκων της περιοχής και των Γερμανών κατακτητών.
Μετά την έξοδο του φαραγγιού, από την Ανισαρακιώτικη γέφυρα στα αριστερά μας, ανεβαίνουμε στον οικισμό Ανισαράκι, όπου στην συνοικία Κασσελιανά βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και η μνημειακή ελιά με περίμετρο κορμού 13 μ. Στην ίδια συνοικία μπορούμε επίσης να θαυμάσουμε τις βυζαντινές εκκλησίες της Παναγίας, της Αγίας Παρασκευής και Αγίας Άννας με την μοναδική στον ελλαδικό χώρο αγιογραφία της Γαλατοτρόφου Αγίας Άννας. (32,5 χλμ., 55 λεπτά)
Κατεβαίνοντας στην συνοικία Καβαλαριανά, μπορούμε να ξεκουραστούμε στην παραδοσιακή βρύση της γειτονιάς, κάτω από τα πανύψηλα πλατάνια στον υπέροχα διαμορφωμένο χώρο αναψυχής, και να επισκεφτούμε στη συνέχεια τη βυζαντινή εκκλησία του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, που είναι αγιογραφημένη από τον εξαίρετο αγιογράφο της εποχής Ιωάννη Παγωμένο.
Εισερχόμαστε έπειτα στη μαρτυρική Κάντανο, όπου, στην προσωρινή έκθεση που φιλοξενεί το Πολιτιστικό Κέντρο, μπορούμε να θαυμάσουμε τις τρεις επιγραφές που άφησαν οι Γερμανοί κατακτητές μετά το ολοκαύτωμα της κωμόπολης στις 3 Ιουνίου 1941, προσπαθώντας να δικαιολογήσουν την πράξη τους. (2,3 χλμ., 6 λεπτά)
Στη συνέχεια, επιστρέφουμε στη διαδρομή προς Σούγια. Διερχόμαστε από τους οικισμούς Τεμένια, Μάζα και Ροδοβάνι. Στην περιοχή όπου ο δρόμος διασταυρώνεται με τον δρόμο Χανίων – Σούγιας, βρίσκεται η αρχαία Έλυρος, πάνω από ένα επίμηκες εδαφικό έξαρμα. (16,8 χλμ., 28 λεπτά)
Αμέσως μετά κατηφορίζουμε προς τη Σούγια, όπου μπορούμε να επισκεφτούμε τον αρχαιολογικό χώρο και τους ναούς του οικισμού, τον Άγιο Παντελεήμονα και την Αγία Ειρήνη. (11 χλμ., 15 λεπτά)
Από τη Σούγια μπορούμε να πάμε στη διπλανή Λισσό, μία ώρα δρόμο με τα πόδια προς τα δυτικά. Εναλλακτικά, καραβάκια κάνουν δρομολόγια προς την αρχαία πόλη, όπου βρίσκονται δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές στον χώρο που ανεγέρθηκαν στην ενετική περίοδο οι μικροί μονόχωροι ναοί της Παναγίας και των Αγίων Κηρύκου και Ιουλίττης. Ο ναός αυτός διασώζει τοιχογραφίες και βρίσκεται κοντά στο χώρο του αρχαίου Ασκληπιείου, με την ιαματική πηγή νερού.
(55,8 χλμ., καθαρός χρόνος διαδρομής 90 λεπτά, συνολικός χρόνος 4 ώρες)
(35°33'8.8"N, 23°46'35.9"E / 35°24'13.2"N, 23°59'2.7"E)
Μία κυκλική διαδρομή με σημαντικά εκκλησιαστικά μνημεία στην ενδοχώρα των Χανίων, από τις πεδινές περιοχές στα φαράγγια και την ορεινή ζώνη των Λευκών Ορέων.
Ξεκινούμε από το κέντρο των Χανίων με κατεύθυνση νοτιοδυτικά και επιλέγουμε το δρόμο που οδηγεί στο οροπέδιο του Ομαλού. Διασχίζουμε τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) από την ανισόπεδη διάβαση της δυτικής εισόδου στην πόλη και συνεχίζουμε νότια. Μετά την Αγιά συναντούμε διασταύρωση, από την οποία επιλέγουμε να στρίψουμε δυτικά προς Αλικιανό και, αφού διασχίσουμε τη στενή γέφυρα που κατασκευάστηκε επί Κρητικής Πολιτείας, φτάνουμε στον οικισμό Αλικιανός. (12,7 χλμ., 18 λεπτά)
Στρίβουμε δεξιά και οδηγούμε προς τον μεσοβυζαντινό ναό της Ζωοδόχου Πηγής ή του Άη κυρ Γιάννη, από το όνομα του κτήτορα Αγίου Ιωάννη του Ξένου.
Από τον Αλικιανό επιστρέφουμε πίσω στη διασταύρωση του δρόμου για Ομαλό, στρίβουμε δεξιά προς την κατεύθυνση του οροπεδίου και στην επόμενη διασταύρωση για Μεσκλά στρίβουμε προς τα αριστερά. Ο οικισμός Μεσκλά βρίσκεται σε μία μικρή κατάφυτη κοιλάδα, την Κοιλάδα του Κερίτη, όπως ονομάζεται από το ποτάμι που τη διασχίζει. (14,3 χλμ., 24 λεπτά)
Αφού απολαύσουμε τον ίσκιο και τη δροσιά που δημιουργούν τα υπεραιωνόβια πλατάνια που βρίσκονται στις «πηγές» του οικισμού, μπορούμε να επισκεφθούμε το ναό της Παναγίας και σε κοντινή απόσταση το ναό του Σωτήρα Χριστού. Όποιος είναι λάτρης της περιπέτειας και του παρθένου φυσικού τοπίου, μπορεί να θαυμάσει το Φαράγγι της Σαρακήνας με τα γκρίζα γρανιτένια τοιχώματα, που βρίσκεται κοντά στις πηγές.
Από τα Μεσκλά έπειτα συνεχίζουμε προς το Νότο ανηφορίζοντας στα Λευκά Όρη. Φτάνουμε στον οικισμό Ζούρβα, περιοχή μεγάλου υψομέτρου με θαυμάσια θέαση της περιοχής των Χανίων. (5,5 χλμ., 11 λεπτά)
Από τη Ζούρβα θα μεταβούμε στον ιστορικό οικισμό Θέρισο, που είναι κτισμένος μέσα σε ένα φαράγγι στους πρόποδες των Λευκών Ορέων. (6,1 χλμ., 10 λεπτά) Ορμητήριο για τους επαναστατημένους Έλληνες κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας και εστία της επανάστασης του 1905 κατά του πρίγκιπα Γεωργίου Β΄ με στόχο την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, το Θέρισο είναι από μόνο του ένα ζωντανό μνημείο. Οι μνήμες του παρελθόντος ζωντανεύουν στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο, που στεγάζεται στο κτίριο που χρησίμευσε ως αρχηγείο της επανάστασης του 1905, αλλά και στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος χρονολογείται στο β' μισό του 16ου αιώνα.
Από τον οικισμό επιστρέφουμε στα Χανιά με πορεία βόρεια, διαμέσου του ομώνυμου φαραγγιού του Θερίσου, σε περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, με πανύψηλες κάθετες βραχώδεις βουνοπλαγιές. (16,2 χλμ., 27 λεπτά)
(63,1 χλμ., καθαρός χρόνος διαδρομής 100 λεπτά, συνολικός χρόνος 3,5 – 5 ώρες)
(35°33'8.8"N, 23°46'35.9"E / 35°26'56.9"N, 24°11'47.5"E)
Διαδρομή προς την περιοχή του Αποκόρωνα, σε αρχαία και βυζαντινά μνημεία, καθώς και γραφικούς οικισμούς, μέσα σ’ ένα καταπράσινο φυσικό περιβάλλον.
Ξεκινάμε τη διαδρομή μας από τα Χανιά και κινούμαστε προς τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.), στον οποίο συνεχίζουμε με κατεύθυνση προς το Ρέθυμνο. Στη διασταύρωση προς τον οικισμό Μεγάλα Χωράφια στρίβουμε δεξιά. Σε λίγο, ακολουθώντας τις πινακίδες, φτάνουμε στην αρχαία πόλη Άπτερα που δεσπόζει στον κόλπο της Σούδας. (18,1 χλμ., 21 λεπτά)
Εκεί, μπορούμε να περπατήσουμε μέσα στις αρχαιότητες και να φέρουμε στη μνήμη μας την καθημερινότητα των αρχαίων κατοίκων, την πνευματικότητα των μοναχών που εγκαταβιούσαν στο μετόχι του Αγίου Ιωάννου της Πάτμου και τις μάχες που δόθηκαν γύρω από το οθωμανικό φρούριο του Παλαίκαστρου, μνημεία που αρμονικά συνυπάρχουν εδώ και αιώνες μέσα στον αρχαιολογικό χώρο.
Από την αρχαία Άπτερα επιστρέφουμε προς τον οικισμό Μεγάλα Χωράφια, όπου στρίβουμε αριστερά με κατεύθυνση νοτιοανατολικά προς τον οικισμό Στύλος.
Στα μέσα της διαδρομής μπορούμε να επισκεφθούμε τον εντυπωσιακό θολωτό τάφο, καθώς και τα λείψανα του υστερομινωικού οικισμού στο λόφο Αζοϊρές.
Συνεχίζοντας τη διαδρομή μας προς τον οικισμό, αφού συναντήσουμε τη διασταύρωση για τον οικισμό Καλύβες, στρίβουμε αριστερά και σε μικρή απόσταση προσεγγίζουμε το μεσοβυζαντινό ναό της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας.
Επιστρέφουμε στον δρόμο προς Στύλο και οδηγούμε μέχρι τον οικισμό. (6,4 χλμ., 11 λεπτά)
Στην είσοδό του βρίσκεται ο δίχωρος ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και του Αγίου Νικολάου. Τόπος φορτισμένος με πλούσια ιστορία, ο Στύλος ξεχωρίζει για τις πλούσιες πηγές του, τους αιωνόβιους πλατάνους και τα μνημεία του που προσελκύουν εκατοντάδες επισκέπτες και τουρίστες κάθε χρόνο. Αφού δροσιστούμε από το παγωμένο νερό που αναβλύζει κάτω από τον ίσκιο των πλατάνων, ξεκινάμε με κατεύθυνση ανατολικά.
Από την άλλη άκρη του οικισμού Στύλος στρίβουμε δεξιά και ανηφορίζουμε προς τους οικισμούς Πρόβαρμα, Σαμωνάς, Χιλιομουδού. Φτάνοντας στον οικισμό Κυριακοσέλια, μετά από μία επιβλητική διαδρομή στην ορεινή ύπαιθρο, μπορούμε να επισκεφτούμε το βυζαντινό ναό του Αγίου Νικολάου και το βυζαντινό επίσης κάστρο στην κορυφή του όμορου λόφου. (9,7 χλμ., 18 λεπτά)
Από τον οικισμό Κυριακοσέλια κατηφορίζουμε προς τον παραδοσιακό οικισμό Μαχαιροί, έπειτα στρίβουμε δεξιά προς Νιο Χωριό και αμέσως στην πλατεία του χωριού στρίβουμε αριστερά. Ξαφνικά βρισκόμαστε σε μία διαδρομή φυσικού κάλλους με πανύψηλες λεύκες δεξιά και αριστερά μας μέχρι τον οικισμό Αρμένοι, που ανάγει την ονομασία του στη βυζαντινή εποχή. (10 χλμ., 16 λεπτά)
Εκεί μπορούμε να επισκεφθούμε τον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και να περπατήσουμε στις όμορφες πηγές του χωριού.
Από τους Αρμένους συνεχίζουμε προς τον οικισμό Καλύβες. Στο παραθαλάσσιο, γραφικό αυτό χωριό μπορούμε να επισκεφθούμε τον καινούριο ναό της Αγίας Παρασκευής, που εντυπωσιάζει για τον πλούσιο και σύμφωνα με τα κλασικά βυζαντινά πρότυπα τοιχογραφικό του διάκοσμο. (4,1 χλμ., 8 λεπτά)
Επιστρέφουμε έπειτα στην είσοδο του χωριού και κατευθυνόμαστε ανατολικά προς τον οικισμό Αλμυρίδα. (4,9 χλμ., 10 λεπτά)
Στη διαδρομή προς Αλμυρίδα μπορούμε να επισκεφθούμε το ναό της Παναγιάς της Κεράς και στη συνέχεια, στην είσοδο του παραθαλάσσιου οικισμού που βρίσκεται σε έναν όρμο, την παλαιοχριστιανική βασιλική της Αλμυρίδας.
Από την Αλμυρίδα μπορούμε να συνεχίσουμε νότια προς τον παραδοσιακό οικισμό Βάμος, που είναι φημισμένος για τα ιστορικά του κτήρια και τις αγροτουριστικές επιχειρήσεις των κατοίκων του. (9,9 χλμ., 16 λεπτά)
