Ολοκαύτωμα Καντάνου

Ήταν 3 Ιουνίου του 1942 όταν οι Ναζί προχώρησαν στην άνευ προηγουμένου ολοσχερή καταστροφή της Καντάνου και των πέριξ αυτής οικισμών, ως αντίποινα για την αντίσταση που επέδειξαν οι κάτοικοί της στην προσπάθεια των κατακτητών να εισέλθουν στην περιοχή. Με λιγοστό και απαρχαιωμένο οπλισμό, οι αδούλωτοι κάτοικοι του Σελίνου ρίχθηκαν στη μάχη ήδη από την 23η του Μάη στα Φλώρια, προξενώντας ανυπολόγιστη ζημιά στους έκπληκτους Γερμανούς. Τις επόμενες δύο ημέρες, στις 23 και 24 του ίδιου μηνός η μάχη συνεχίστηκε στο Καντανιώτικο φαράγγι, όπου κατά τους εισβολείς σκοτώθηκαν 25 Γερμανοί, αν και αυτόπτες μάρτυρες αναβιβάζουν τον αριθμό σε αρκετές δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Οι απώλειες των Γερμανών και η αυτοθυσία των απλών κατοίκων εξόργισε τη ναζιστική διοίκηση, η οποία αποφάνθηκε ότι η Κάντανος έπρεπε να υποστεί τις συνέπειες.

Το μένος και η εκδίκηση για αίμα αθώων πολιτών δεν άργησε να ξεσπάσει. Στις 3 Ιουνίου οι Ναζί πυρπολούν όλα ανεξαιρέτως τα σπίτια, συνεπικουρούμενοι από ειδική ομάδα καταστροφών που είχε έρθει από το Ηράκλειο. Το χωριό ισοπεδώθηκε και οι Γερμανοί, θέλοντας να μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη των επόμενων γενεών το ανδραγάθημά τους, άφησαν τρεις επιγραφές στα ελληνικά και στα γερμανικά για την καταστροφή της Καντάνου. Τρία μνημεία μοναδικά σε όλη την έως τότε γερμανοκρατούμενη Ευρώπη, καθώς ουδέποτε στα χρονικά οι κατακτητές άφησαν γραπτές αποδείξεις για τις επαίσχυντες πράξεις τους. Οι δύο πρώτες επιγραφές τοποθετήθηκαν στις εισόδους της Καντάνου από Χανιά και Παλαιόχωρα. Η τρίτη ήταν χαραγμένη σε μάρμαρο και οι Ναζί την έφεραν στην Κάντανο το 1943 για το μνημείο που θα κατασκεύαζαν.

Η πρώτη έγραφε τα εξής: «Δια την κτηνώδη δολοφονίαν Γερμανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του μηχανικού από άνδρας, γυναίκας και παιδιά και παπάδες μαζί και διότι ετόλμησαν να αντισταθούν κατά του μεγάλου Ράιχ κατεστράφη την 3-6-1941 η Κάνδανος εκ θεμελίων, δια να μην επανοικοδομηθεί πλέον ποτέ». Στη δεύτερη οι Ναζί έγραψαν ότι «ως αντίποινων των από οπλισμένων ανδρών και γυναικών εκ των όπισθεν δολοφονηθέντων Γερμανών στρατιωτών κατεστράφη η Κάνδανος». Η τελευταία ανέφερε: «Εδώ υπήρχε η Κάνδανος. Κατεστράφη προς εξιλασμόν της δολοφονίας 25 Γερμανών στρατιωτικών».

Ολοκαύτωμα Καντάνου

ΧΑΡΤΗΣ